Misleidende reclame-uiting over de Starlyf Fast Heater

RCC 17 januari 2019, RB 3277; 2018/00862 (Starlyf Fast Heater). Aanbeveling. Misleiding voornaamste kenmerken product. Elektronische apparaten. De uiting: Het betreft de televisiecommercial van Tel Sell waarin de Starlyf Fast Heater wordt aangeprezen. In de commercial worden beelden getoond van gebruik van de Starlyf Fast Heater in verschillende ruimtes van het huis. Daarbij wordt gezegd, voor zover hier van belang:

“(…) Nu kunt u uw huis verwarmen en toch geld besparen. Tel Sell heeft nu de Starlyf Fast Heater waarmee je heel comfortabel een hele kamer verwarmt voor maar een paar cent per dag. (…) Steek simpelweg de Fast Heater in het stopcontact en stel de gewenste temperatuur in. Kijk hoe snel een temperatuur van 16 graden in een aangename 23 graden verandert.” Bij laatstgenoemde mededeling verschijnt een thermometer in beeld waarop “16°C” verandert in “23°C”. “(…) U kunt de kamers waar u het meeste komt behaaglijk verwarmen zonder dat uw cv-ketel het hele huis hoeft te stoken en daarmee bespaart u veel energiekosten.”

De klacht: In de commercial wordt beweerd dat het verwarmen van een kamer met de Starlyf Fast Heater slechts enkele seconden duurt en maar een paar cent per dag kost. Het apparaat heeft volgens klager een vermogen van 350 Watt, zodat het 7 eurocent kost om het apparaat een uur aan te laten staan. Het vermogen van 350 Watt is onvoldoende om een ruimte van 20 m2 binnen een uur (of überhaupt) te verwarmen. De reclame is dus niet waar, aldus klager.

Rechtbank Amsterdam 5 december 2018, RB 3276; ECLI:NL:RBAMS:2018:8692 (Felixx c.s. tegen PROambt) Misleidende en vergelijkende reclame. Partijen zijn beide pensioenadviesbureaus. Regeling ontwikkeld (Generatieregeling) door naam 1 die werkgevers kunnen hanteren voor oudere werknemers, waarbij werknemers in de vijf jaar voorafgaand aan hun AOW-leeftijd met gebruikmaking van (deeltijd-)pensioen en een parttime dienstverband minder kunnen gaan werken. Eiseres sub 2 adviseert hierover en Felixx stelt persoonlijke werknemersrapporten op waarin de regeling individueel wordt doorgerekend. PROambt is adviseur voor FNV, die het Generatiepact aanbiedt. Zij heeft een nieuwbrief uitgebracht, waarin zij volgens Felixx c.s. onjuiste en misleidende uitingen over de Generatieregeling doet. Misleidende en ontoelaatbare vergelijkende reclame doordat in de vergelijking wordt uitgegaan van ongelijke situaties. Mededeling in artikel dat PROambt de Generatieregeling alleen zou adviseren aan alleenstaande terminale patienten is nodeloos grievend uitgelaten over de diensten van Felixx c.s. Vordering tot rectificatie toegewezen. 

CvB 13 december 2018, RB 3275; dossiernr. 2018/00678 (KLM Werelddeal Weken) Aanbeveling. Misleiding. De klacht is gericht tegen de website van KLM voor zover daarop tijdens de Werelddeal Weken een retourticket Amsterdam – Curaçao werd aangeboden voor € 499,- waarbij de prijs van € 649,- was doorgestreept. Geïntimeerde stelt in de klacht dat gedurende twee weken voorafgaand aan de Werelddeal Weken de vanafprijs voor een ticket naar Curaçao € 549,- bedroeg voor veel vertrekdata in januari, februari en maart 2019. Klager legt een screenshot over waarin deze prijs staat. Twee dagen voor de Werelddeal Weken verhoogde KLM volgens klager de vanafprijs van € 549,- naar € 649,-. Tijdens de Werelddeal Weken adverteert KLM met een aanbieding van € 649,- voor € 499,-. Geïntimeerde stelt dat sprake is van misleiding, nu KLM vlak voor de actiedagen de prijzen flink heeft verhoogd en vervolgens adverteert met een zogenaamde aanbieding.

RCC 6 december 2018, RB 3274; dossiernr. 2018/00684 (Booking.com sterrenclassificatie) Aanbeveling. Misleiding. De uiting betreft de aanprijzing van 14 hotels in Nederland op de website www.booking.com, voor zover achter de naam van deze hotels 2, 3 of 4 sterren zijn afgebeeld. De klacht wordt als volgt samengevat. Op de website van Booking.com wordt achter de namen van de (14) hotels een sterrenclassificatie vermeld. De hotels beschikken echter niet over een geldige, door klaagster uitgevoerde classificatie. Klaagster is de enige officiële hotelclassificatie-organisatie in Nederland. Dit betekent dat de hotels evenmin beschikken over een classificatie die doro een andere onafhankelijke hotelclassificatie organisatie is uitgevoerd. Doordat op het reserveringsplatform van Booking.com ten aanzien van deze hotels desondanks een sterrenclassificatie wordt vermeld, worden consumenten misleid. Hotelsterren heeft aan Booking.com een sommatie gestuurd warin zij (kort samengevat) eist dat Booking.com het gebruik van de sterren staakt indien deze niet door een onafhankelijk hotelclassificatie-organisatie zijn toegekend en verder dat Booking.com het duidelijk vermeldt als zij gebruikt maakt van een niet-officieel classificatiesysteem.

Vzr. Rechtbank Amsterdam 21 december 2018, IEF 18172; RB 3273; IT 2694; ECLI:NL:RBAMS:2018:9362 (PVH c.s. tegen Facebook) Merkenrecht. Auteursrecht. Tommy Hilfiger Europe (onderdeel PVH) heeft met Facebook een advertentieovereenkomst gesloten voor het merk Tommy Hilfiger op de platforms van Facebook. Tommy Hilfiger Licensing (onderdeel PVH) heeft o.a. het Benelux woordmerk TOMMY HILFIGER laten registreren. PVH heeft afbeeldingen in het geding gebracht van een aantal advertenties aangetroffen op Facebook en Instagram voor kleding en schoeisel met de naam "Tommy Hilfiger", die niet van haar afkomstig zijn. Facebook heeft deze verwijderd. PVH heeft Facebook verzocht om gegevens aan haar te verstrekken van de adverteerders die advertenties hebben geplaatst waarmee inbreuk werd gemaakt. Merkinbreuk Benelux-woordmerk Tommy Hilfiger door stelselmatig verschijnen advertenties die niet verwezen naar producten van PVH. Facebook kan geen beroep doen op vrijwaringsbepaling art. 6:196c BW: door controle van Facebook op advertenties, vastgelegd in het advertentiebeleid, bepaalt zij mede de inhoud en speelt zij dus een actieve rol. Van Facebook wordt verwacht dat zij passende maatregelen treft om stelselmatige inbreuken op IE-rechten van derden zoals PVH te voorkomen. Facebook niet zelf de inbreukmaker. Maatregelen Facebook onvoldoende effectief door telkens opduiken gewraakte advertenties. Privacybelangen staan niet in de weg van verstrekking gegevens: het gaat om adverteerders die bedrijfsmatig inbreukmakende artikelen aanbieden. Het beschikken over de gevraagde (persoons-)gegevens is voor PVH noodzakelijk om hiertegen te kunnen optreden. Vorderingen gedeeltelijk toegewezen.

Per 1 januari is Joost Becker toegetreden als partner IE & Reclamerecht bij Dirkzwager. Joost (1979) werkt sinds 2005 bij Dirkzwager, en heeft binnen de sectie IE-IT naast de adviespraktijk op succesvolle wijze de procespraktijk uitgebouwd. Hij volgt Jaap Kronenberg op, de grondlegger van de sectie IE-IT van Dirkzwager. Dirkzwager legal & tax is een juridische en fiscale dienstverlener met vestigingen in Arnhem en Nijmegen. Momenteel werken meer dan 300 mensen bij Dirkzwager, waarvan 135 advocaten, (kandidaat-)notarissen en belastingadviseurs en 40 juridische ondersteuners. Dirkzwager zet sterk in op kennisdelen met jaarlijks meer dan 100 inhoudelijke workshops en lezingen en de publicatie van jaarlijks ruim 1.000 juridisch inhoudelijke artikelen op het innovatieve kennisplatform www.dirkzwager.nl.

Via e-Legal incasso advocaten. Procederen kost geld, maar per 1 januari 2019 kost procederen minder geld dan voorheen. Vanaf deze datum is het zogenaamde salaris gemachtigde voor gerechtelijke procedures bij de sector kanton van de rechtbank namelijk voor het eerst in 14 jaar opnieuw geïndexeerd met maar liefst 20,1%. Door deze indexatie worden de kosten in gerechtelijke procedures bij de kantonrechter ruimer vergoed dan voorheen het geval was. Dit is goed nieuws voor procespartijen die in rechte hun gelijk willen halen, want zij krijgen voortaan een groter deel van de proceskosten in hun rechtszaak vergoed. De recente indexatie bij de kantonrechter volgt hiermee de eerdere indexatie van de liquidatietarieven bij rechtbanken en gerechtshoven per 1 mei 2018. Deze eerdere indexatie van de liquidatietarieven kwam vooralsnog enkel ten goede aan procespartijen die met een advocaat procederen, aangezien deze indexatie uitsluitend toezag op de advocaatkosten en niet op het salaris gemachtigde bij de sector kanton van de rechtbank. Deze ongelijkheid in zaken waarin procespartijen met of zonder advocaat procederen is nu gladgetrokken. Dit laatste geldt ook voor kort geding. Voor een overzicht van alle kosten van een rechtszaak per 1 januari 2019 zie Dit kost een rechtszaak in 2019.

RCC 22 november 2018, RB 3270; dossiernr. 2018/00740 (Nuon) Aanbeveling. Misleiding. De uiting betreft een televisiecommercial van Nuon, waarin onder meer wordt gezegd: “…Luisteren geeft energie. Daarom waarderen we klanten die bij ons blijven. Bijvoorbeeld met een jaarlijks oplopende korting op stroom, tot wel 25%. Kijk op Nuon.nl.” Bij de gesproken tekst verschijnt de volgende tekst in beeld: “We waarderen klanten die bij ons blijven” “Met een oplopende korting op stroom tot 25%”en “5-10-15-20-25%” “Luisteren geeft energie”. Onder in beeld staat: “De korting betreft de variabele leveringskosten van stroom. Kijk op nuon.nl/luisteren of u ook in aanmerking komt”. De klacht. Klager vindt de tv-reclame misleidend omdat hij wel al 41 jaar klant is bij Nuon, maar desondanks niet van het aanbod gebruik kan maken omdat hij alleen stroom, maar geen gas afneemt bij Nuon.

RCC 22 november 2018, RB 3269; dossiernr. 2018/00732 (Hans Anders) Aanbeveling. Misleiding. De uiting betreft een rode raamsticker op de ruit van een toegangsdeur van een winkelfiliaal van Hans Anders waarop, in witte letters, staat: “2e + 3e Bril gratis ———— BIJ EEN COMPLETE BRIL” De klacht wordt als volgt samengevat. Klaagster maakt bezwaar tegen de uiting omdat zij drie brillen heeft aangeschaft en, in tegenstelling tot wat er in de uiting staat, de tweede en derde bril niet gratis kreeg. Volgens klaagster zijn er in de uiting geen beperkende voorwaarden opgenomen, maar werd haar desondanks bij het bestellen van de brillen verteld dat de actie alleen geldig is op enkelvoudige glazen. Volgens klaagster moest zij ook een toeslag voor een merkmontuur en een toeslag voor speciale glazen betalen.

RCC 22 november 2018, RB 3268; dossiernr. 2018/00750 (Cofaro) Aanbeveling. Misleiding. De uiting betreft een aanprijzing op de website www.cofaro.com van de “Built in waste bin Copa A-6010. 60liter” voor de prijs van £139,95, voor zover daarbij wordt vermeld: “Free return” en (op dezelfde pagina) “Warranty and Service” met direct daarachter een omcirkelde “i”. Wanneer men met de muis over deze “i” gaat, verschijnt de volgende tekst: “Warranty and Service A 30 day trial period applies to your order”. Op de pagina met retourinformatie staat onder meer: “IMPORTANT RETURNS INFORMATION Returns policy: 7-day return policy: please post your return order as soon as possible and no later than seven days after receiving the return label. We will accept a returned product if the item: · is complete and undamaged · has not been installed · all loose parts are well packaged; · is returned using the original packaging (please do not write on the packaging box and do not use duct tape · if a carton (addtional box) was included with the product at the time of delivery, it must also be returned.” De klacht. Klager heeft een zogenoemde ‘uittrekafvalemmer’ gekocht bij adverteerder. Toen hij de afvalemmer wilde retourneren, omdat er volgens klager een defect aan het uittrek-systeem was, heeft adverteerder hem meegedeeld dat dit niet mogelijk was, omdat de afvalemmer al geïnstalleerd was. Klager maakt bezwaar tegen de uiting omdat op de productpagina staat dat het product 30 dagen uitgeprobeerd mag worden (“30 day trial period”), maar op de retourinformatie-pagina het volgende staat: “We will accept a returned product if the item has not been installed”. Deze laatste mededeling staat niet alleen haaks op de betekenis van “trial” (testperiode), maar is ook in strijd met de Britse Consumentenwet, aldus klager.

Vzr. RCC 26 november 2018, RB 3267; dossiernr. 2018/00730 (Haardhout.com) Voorzitterstoewijzing voor zover nodig. Misleiding. De uiting is te vinden op haardhout.com en bevat: "GRATIS thuisbezorgd in heel Nederland". De klacht. Op de website staat heel duidelijk vermeld: “GRATIS thuisbezorgd in heel Nederland”. Toen klager een bestelling plaatste bij haardhout.com bleek dat thuisbezorgen bij hem niet mogelijk is omdat hij op Terschelling woont. Ook na telefonisch contact is gebleken dat kosteloos bezorgen op Terschelling niet mogelijk is. Terschelling is echter wel degelijk in Nederland. Omdat niet duidelijk op de website wordt vermeld dat de Waddeneilanden een uitzondering vormen, is de uiting naar klagers mening misleidend.

Via Europese Raad. Consumenten zullen binnenkort kunnen profiteren van een duidelijkere etikettering van gedistilleerde dranken. Tegelijkertijd zullen producenten van gedistilleerde dranken werken op basis van eenvoudigere en duidelijkere productievoorschriften, en profiteren zij van een betere bescherming van geografische aanduidingen.  De EU-lidstaten, bijeen in het Speciaal Comité Landbouw (SCA), hebben vandaag bevestigd dat het Oostenrijkse voorzitterschap van de Raad op 27 november en vertegenwoordigers van het Europees Parlement overeenstemming heeft bereikt over een verordening betreffende de definitie, de aanduiding, de presentatie en de etikettering van gedistilleerde dranken, inclusief hun gebruik in andere levensmiddelen en de bescherming van geografische aanduidingen. Dankzij deze nieuwe regels zullen de meest prestigieuze EU-producten zoals whisky, brandewijn en wodka beter worden beschermd en zullen consumenten beter geïnformeerde keuzes kunnen maken dankzij duidelijker en uniformere productie- en etiketteringsregels in de hele EU. Lees verder.

Vzr. RCC 20 november 2018, RB 3265; dossiernr. 2018/00762 (Zelfstroom) Voorzitterstoewijzing. Misleiding. De uiting betreft een dubbelgevouwen gele flyer van Zelfstroom waarbij op de voorkant, voor zover van belang, in witte letters staat: “Herinnering: Jouw dak is geselecteerd!” Hieronder staat in kleinere letters: “Bekijk jouw persoonlijke dakanalyse” met daaronder een pijl ter aanduiding om de flyer open te vouwen. In de opengevouwen flyer staat onder andere: “Bekijk jouw persoonlijke dakanalyse Uit onze dakanalyse blijkt dat jouw dak geschikt is voor zonnepanelen. Ontdek in 2 minuten hoe voordelig zonnepanelen huren voor jou is. Ga naar zelfstoom.nl/mijndakanalyse en log in met jouw code” Onderaan de flyer staat in een blauwe balk de persoonlijke inlogcode waarmee op de website ingelogd kan worden. De klacht wordt als volgt samengevat. Klager heeft de unieke code gebruikt om in te loggen op de website van adverteerder. Na het invullen van de code blijkt dat er te weinig gegevens zijn om te bepalen of het dak van klager geschikt is voor zonnepanelen. Er kan volgens klager dus geen dakanalyse worden gedaan. Dit is volgens klager “volledig in tegenspraak” met wat er in de flyer staat en hij voelt zich hierdoor misleid. 

RCC 20 november 2018, RB 3264; dossiernr. 2018/00666 (Timberland) Misleiding. De uiting staat in “Metro” van 6 september 2018, aan de bovenzijde waarvan staat: “BRANDED CONTENT IN SAMENWERKING MET TIMBERLAND”. De klacht wordt als volgt samengevat. In de uiting staat: “Als je een paar leren Timberlands vasthoudt, weet je het zeker: hier is geen dierenleed aan vooraf gegaan”. Klaagster vindt dit misleidend, en voert daartoe het volgende aan. Als de schoenen van echt leer zijn gemaakt, dan kan Timberland niet garanderen dat hier geen dierenleed aan vooraf is gegaan. Klaagster verwijst naar een verslag van RTL Nieuws, gebaseerd op NVWA-rapporteringen over misstanden in Nederlandse slachthuizen. Zij noemt boetes die zijn opgelegd voor diverse fouten, gemaakt bij het doden van dieren. Er bestaat geen garantie dat het doden van dieren leedvrij gebeurt. De NVWA is er immers niet altijd bij, aldus klaagster. Bovendien worden veel misstanden genegeerd door de NVWA, zo blijkt uit een artikel uit 2017 op www.nrc.nl. Klager noemt een desbetreffende link. De consument had de schoenen wellicht niet gekocht als hij wist dat voor leer dieren worden gedood, dat er bij de slacht dingen misgaan (die kunnen leiden tot grof dierenleed) en dat er dus geen garantie bestaat dat het leer op een dierenleedvrije manier is verkregen.

Reclame in een digitale wereld; waar lopen ontwikkelaars tegenaan bij het inpassen van reclame in apps, games en andere virtuele toepassingen? En hoe zit het met privacyregulering bij de inzet van digital marketing? Daarbij worden veel persoonsgegevens gebruikt. Bijvoorbeeld locatiegegevens bij mobile marketing en tracking cookies bij behavioral targeting. Welke regels uit de AVG, Telecommunicatiewet en de toekomstige e-Privacyverordening gelden daarvoor? 

Advocaat Miranda Top-Sarneel en ondernemer Jip Samhoud vertellen hierover op donderdag 13 december tijdens het Nationaal Reclamerechtcongres 2018 in Utrecht

Samengesteld door Ebba Hoogenraad en Willem Leppink.

CvB RCC 27 september 2018, RB 3262; IT 2687; dossiernr. 2018/00489 (Appellant tegen DeGoedeZaak) DeGoedeZaak biedt op haar website de mogelijkheid landelijke petities te steunen door deze te'ondertekenen' met onder meer een e-mailadres. Appellant heeft blijkens de overgelegde stukken twee petities getekend, te weten "Ons geld naar de Groningers, niet naar Shell" en "Red het zonnepaneel". DeGoedeZaak heeft dit telkens per e-mail aan appellant bevestigd en heeft hem daarbij de mogelijkheid geboden de desbetreffende campagnes via Facebook, Twitter of e-mail te delen. Appellant maakt bezwaar tegen het ontvangen van deze bevestigingsmail met de mogelijkheid om een campagne te delen. Bij het ondertekenen van de petities heeft hij door middel van het 'uitzetten van vinkjes' kenbaar gemaakt dat hij geen reclame via e-mail wenst te ontvangen. Appellant stelt dat de onderhavige e-mails door de mogelijkheid van het delen van campagnes 'spam' zijn, en dat zij in strijd met de Code reclame via e-mail 2O12 (Code e-mail) aan hem zijn verzonden.

Vzr. Rechtbank Amsterdam 3 december 2018, RB 3261 (TP Vision tegen LG) Misleidende reclame. Partijen produceren en verkopen beide OLED televisies. De EISA heeft een LG OLED televisie bekroond als "Best Product", en een van TPV als "Best Buy". TPV heeft met de uiting "The best OLED TV you can buy" reclame gemaakt. LG heeft op grond hiervan een kort geding aanhangig gemaakt, stellende dat TPV misleidende reclame maakt. De voorzieningenrechter oordeelde dat de reclameslogan in combinatie met het EISA-predicaat misleidend is omdat de awards "Best Buy" en "Best Product" wezenlijk verschillen. Dit is anders in het geval dat de slogan niet met het predicaat is gebruikt. TPV is geboden de reclameuitingen verwijderd te krijgen. Zij heeft daarom een brief gestuurd naar haar zakelijke afnemers het reclamemateriaal waarin de uiting wordt gebruikt in combinatie met het EISA-predicaat te stoppen. Bij email van LG is de raadsman van TPV er echter op gewezen dat LG folders had aangetroffen in vijf filialen waarin de gewraakte uiting werd gebruikt. LG heeft daarom aanspraak gemaakt op de dwangsommen uit het eerdere vonnis van de voorzieningenrechter. TPV heeft echter voldaan aan de veroordeling om zich in te spannen de jegens LG onrechtmatige combinatieslogan bij derden verwijderd te krijgen. In de veroordeling is niet opgenomen op welke wijze TPV het moest doen. De inhoud van de verstuurde brief in overeenstemming met doel en strekking van het vonnis. Vordering toewijsbaar.

RCC 14 november 2018, RB 3260; dossiernr. 2018/00715 (Rente Rabobank) Aanbeveling. Misleiding. De uiting bevindt zich op www.rabobank.nl. Daarin staat onder het kopje: “Annuïteiten-hypotheek en lineaire hypotheek  Bekijk de rentes” onder meer: “Hypotheekrente Annuïteiten- en Lineaire met Basisvoorwaarden  De Basisvoorwaarden zijn eenvoudige hypotheekvoorwaarden met een scherpere,  lagere rente”. Hieronder staan, onder meer onder het kopje: “Met NHG of tot en met  67,5% van de marktwaarde*” diverse rentepercentages, al naar gelang een rentevaste periode van 1, 5, 10, 15 of 20 jaar. Achter “20 jaar” staat: “2,40% (was 2,70%)”. De klacht wordt als volgt samengevat. Klager heeft op de website van de Rabobank gezien dat in geval van een rentevaste periode van 20 jaar tijdelijk een korting wordt verleend van 0,30%. Voor hypotheken met NHG bijvoorbeeld geldt in dit verband een rentepercentage van 2,40%, aldus klager. In de bestreden uiting claimt de Rabobank dat de rente tot voor kort 2,70% was. Volgens klager gold tot voor kort echter juist een lager tarief, namelijk 2,35%. Klager verwijst naar de rentelijsten op http/rabobank.financieeldossier.nl/. Met ingang van onderstaande data golden respectievelijk de volgende NHG tarieven: per 21 juni 2018: 2,70%; per 2 juli 2018: 2,65%; per 3 september 2018: 2,35% en per 8 oktober 2018: 2,40%. Anders dan in de bestreden uiting is vermeld, “was” het tarief niet “2,70%”, maar 2,35%. De rente is dus niet verlaagd, maar verhoogd, aldus klager. Hij vindt de uiting misleidend. 

Vzr. RCC 14 november 2018, RB 3259; dossiernr. 2018/00825 (Doe maar lekker duurzaam) Directe voorzittersafwijzing. Misleiding. De uiting betreft de website van Albert Heijn (www.ah.nl/doemaarlekkerduurzaam) voor zover daarop staat: “Duurzamer eten is beter voor mens, dier en milieu. Wist je dat het heel makkelijk is om een duurzame draai te geven aan je maaltijd? Bij Albert Heijn vind je meer dan 1500 duurzamere producten waaronder ook heel vertrouwde producten zoals pastasaus, groente en soep. Herken duurzamere producten aan het schapkaartje in de winkel”. De klacht. Veel van de in de uiting bedoelde producten (vlees en kaas) zijn helemaal niet duurzaam. Het is misleidend en ‘greenwashing’ om klanten te laten geloven dat ze hiermee een duurzamere keuze maken.

Vzr. RCC 13 november 2018, RB 3257; dossiernr. 2018/00721 (Makro frenched wildzwijnrack) Gedeeltelijke oorzitterstoewijzing voor zover nodig. Misleiding. De uiting betreft een reclamefolder van Makro voor zover daarin in verband met een aanbieding voor “Frenched wildzwijnrack” onder de aanhef “Wild zwijn uit de Poolse oerbossen” staat: “Eén van de laatste oerbossen van het Europese continent is het nationaal park Bialowieza in het oosten van Polen en het westen van Wit-Rusland. (…) De populaties herten, reeën en wilde zwijnen worden al generaties lang in evenwicht gehouden door jagers. Jagen is in Polen een traditie waar men trots op is. De manier van jagen zorgt voor een minimale impact op de natuur en ook het wild blijft vrij van onnodige stress.” De klacht. De advertentie wekt de indruk dat de zwijnen geschoten zijn in het Nationaal Park Bialowieza dat niet door mensen zou worden aangetast. Verder zouden de wilde zwijnen zijn bejaagd op een wijze die minimale impact heeft op de natuur, waarbij de dieren vrij zouden blijven van onnodige stress. In aanmerking genomen dat vorig jaar in Polen 309.000 van de 340.000 wilde zwijnen zijn doodgeschoten door jagers, acht de Faunabescherming het niet aannemelijk dat de bij Makro verkochte wildzwijnracks voldoen aan de in de advertentie geschetste “romantische omstandigheden”. Ook de massale kap van bomen in genoemd park strookt op geen enkele wijze met de geromantiseerde tekst van de advertentie. De Faunabescherming legt stukken over die haar standpunt onderbouwen. Inmiddels heeft Makro de digitale versie van de reclamefolder gerectificeerd, echter zonder daarbij duidelijk te maken uit welke gebieden het vlees wél afkomstig is. Hierdoor laat Makro de indruk bestaan dat het nog steeds om een wijze van bejaging gaat zoals omschreven in de oorspronkelijke versie van de uiting.