KLM misleidde consumenten met duurzaamheidsclaims

Rb. Amsterdam 20 maart 2024, RB 3829; ECLI:NL:RBAMS:2024:1512 (Fossielvrij tegen KLM). Stichting Fossielvrij heeft een collectieve actie aangespannen tegen KLM omdat zij vindt dat KLM doet aan greenwashing. Fossielvrij vordert verklaring voor recht dat door KLM gedane reclame-uitingen die suggereren dat vliegen duurzaam kan zijn of worden en CO-2 uitstoot gecompenseerd kan worden, misleidend en onrechtmatig zijn en dat KLM daarmee in strijd handelt met fundamentele rechten en de Richtlijn oneerlijke handelspraktijken. Zo maakt KLM milieuclaims die zijn gebaseerd op vage en algemene verklaringen over milieuvoordelen en daarmee misleidt KLM de consument. In andere uitingen schetst KLM een te rooskleurig beeld over de gevolgen van maatregelen zoals Sustainable Aviation Fuels en herbebossing. De rechtbankt wijst de vorderingen toe. 

De rechtbank oordeelt dat benoemde maatregelen de negatieve milieuaspecten slechts marginaal verminderen en ten onrechte de indruk wekken dat vliegen met KLM duurzaam is. KLM heeft de consument dus niet eerlijk en concreet geïnformeerd en hiermee in strijd gehandeld met artikel 6:193a tot en met 6:193j BW. KLM voert de reclame-uitingen nu niet meer en hoeft de uitingen ook niet te rectificeren. KLM mag wel reclame blijven maken voor vliegen en hoeft de consument ook niet te waarschuwen dat de huidige luchtvaart niet duurzaam is. Als KLM de consument informeert over haar ambities op het gebied van bijvoorbeeld CO2-reductie moet zij dat wel eerlijk en concreet doen.

4.37. KLM gebruikt termen als “een belangrijke mijlpaal” en “veelbelovende oplossing” en “een grote stap richting een duurzame toekomst”. KLM somt maatregelen op zoals vlootvernieuwing, operationele verbeteringen en CO2-compensatie en stelt daarna “maar verreweg de grootste bijdrage zal worden geleverd door SAF”. Dit suggereert dat van de overige maatregelen waarop KLM inzet al heel wat te verwachten valt en dat SAF nog veel meer zal bijdragen aan het doel om in 2050 “netto nul CO2-uitstoot” te realiseren. Dat wekt een te rooskleurig beeld, omdat uit de uitleg bij de maatregelen volgt dat deze op dit moment slechts een marginale vermindering teweeg brengen als het gaat om de CO2-uitstoot en de negatieve milieu-aspecten van vliegen. Het valt niet uit te sluiten dat dit in de toekomst zal verbeteren, maar gelet op alle onzekere factoren op dat gebied past het KLM niet om het rooskleurige beeld te schetsen dat zij in de uitingen heeft gedaan. Daarmee zijn de uitingen, op een enkele na, misleidend.\

4.43. KLM gaat met deze uiting in op de mogelijkheid om als KLM-klant een financiële bijdrage te leveren aan een door KLM geselecteerd herbebossingsproject (carbon credits). De term CO2ZERO-service wekt daarbij de indruk dat klanten hiermee op relevante wijze (kunnen) bijdragen aan “CO2ZERO” of “nul CO2-uitstoot’. Dit is een absolute en verstrekkende term. Die indruk is niet gerechtvaardigd en kan wel van wezenlijk belang zijn voor de keuze voor het product. Daarbij komt dat in de uiting staat “met onze CO2ZERO-service kunt u de impact van uw vlucht op het milieu verkleinen”. En het gaat over uw aandeel in de uitstoot van uw vlucht. Dit wekt de suggestie dat er een verband bestaat tussen de bijdrage van de klant en het verminderen van de negatieve milieuaspecten van de eigen vlucht van de klant. Het wekt de indruk dat de klant de negatieve effecten van door hem veroorzaakte CO2-uitstoot volledig kan uitwissen. Dit is niet het geval. Hoewel het systeem van meer bossen op zichzelf valt toe te juichen, is het effect ervan onzeker omdat bijvoorbeeld niet duidelijk is of de bomen permanent blijven staan. Voor zover door het herbebossingsproject enige bijdrage wordt geleverd aan vermindering van de impact van CO2-uitstoot op het milieu, is er geen direct verband tussen de concrete bijdrage van de klant en de impact van de CO2-uitstoot van zijn vlucht. De uitlating is tegen deze achtergrond misleidend.